حاج مصطفی گراشی

درسال 1356 تحصیلات عالیه را در دانش‌سرای معلم در استان فارس (شیراز) دنبال کرد.

گراشی از اوایل کودکی با توجه به علاقه‌ی وافری که به نوحه خوانی داشت و تلاشی مضاعفی که جهت یادگیری نوحه به کار می‌بست سبب شد تا به عنوان یکی از برجسته‌ترین و پر استعداد‌ترین نوحه‌خوانان بوشهری معرفی گردد.
وی از سال 1349 با تشویق‌ اهالی محل و جمعی از دوستان پیش‌خوانی محله‌ی دهدشتی را بر عهده گرفت.
وی از سال 1352 نوحه خوانی را به طور رسمی و به پیشنهاد مرحوم حسین پوررحیم در مسجد توحید «برازجانی‌های سابق» آغاز کرد.
آن گاه زمانی که جهانبخش کردی‌زاده «بخشو» نوحه‌خوان محله‌ی دهدشتی بود او را به نوحه‌خوانی در مسجد صاحب‌الزمان «خرمایی‌های سابق» واقع در کوی جبری برگزید تا این که پس از فوت پر آوازه‌ترین نوحه‌خوان بوشهری یعنی مرحوم کردی‌زاده از سال 1356 وی در مسجد دهدشتی به عنوان نوحه‌خوان معرفی شد و جای مرحوم کُردی‌زاده را پُر کرد.
آوازه‌ی مصطفی گراشی از استان بوشهر نیز فراتر رفته تا آن جا که در استان خوزستان و سایر استان‌ها ما شاهد نوحه‌خوانی این نوحه‌خوان هستیم و خواهیم بود.
می‌توانم به جرأت بگویم در استان بوشهر کسی حُزن صدای گراشی را ندارد. تحریر‌های که ایشان در حین نوحه‌خوانانی به اجراء می‌گذارد واقعاً جای خسته نباشی فراوانی را می‌طلبد.
نمی‌دانم آیا کسی یا کسانی می‌توانند در آینده پا جای این مداح اهل‌ بیت بگذارند گمان نکنم. ایشان چنان اشعار را با آب و تاب می‌خواند که سینه‌زن به شور آمده و انگار که زمین می‌خواهد دهان باز کند.

گراشی فرزند غلامحسین در سال 1336 در محل دهدشتی واقع در بوشهر چشم به جهان کشود دوران تحصیلاتش از سال 1343 و با ورود به دبستان ملی سعادت شروع گردید و در
آری اگر سینه‌زنی بوشهر بعد از مرحوم محمد شریفیان و مرحوم جهانبخش کُردی‌زاده نمرده و تا به امروز زنده مانده همه و همه تلاش مصطفی‌گراشی بوده و اگر ایشان نبود این سنت خود به خود به دست نا اهلش می‌افتاد و از بین می‌رفت. البته من از تمام پیشکسوتان به خاطر تلاش‌شان کمال تشکر را دارم.
ولی تحریر‌های که وی بر روی اشعار می‌گذارد و در یک آن اجراء می‌کند جای بحث دارد. باز هم می‌گوییم موسیقی مذهبی بوشهر بی‌نام گراشی از بین رفته.
برای ایشان از خداوند منان آرزوی سربلندی و افتخار را دارم من ایشان را همانند پدرم دوست دارم و آرزوی موفقیت وی را در هر زمینه‌ی دارم.
چند هفته‌ی است که برخی از نشریات محلی پرسش و پاسخی را در زمینه‌ی نو‌آوری و تحول مراسم سینه‌زنی بوشهر به راه انداخته‌اند که از نظری خوب و از نظری هم بد است. حال می‌خواهم اولاً نظر جنابعالی را در مورد این نو‌آوری که مورد بحث است بدانیم؟
ـ در رابطه با اظهار نظر‌هایی که در هفته‌های اخیر در نشریات‌محلی انجام‌گردیده ابتدا باید بگویم که اظهار نظر و ابراز عقیده و سلیقه برای همگان آزاد و بسیار خوب است، اما انتظاری‌که از این نشریات وزین می‌رود آن است که با اشخاص صاحب‌نظر گفتگو کنند تا بتوان از این اظهارنظر‌ها چیزی‌هم عاید خوانندگان‌نمود. متأسفانه اشخاص که اظهار نظر فرموده‌اند، بعضاً یا از موضوع بی‌اطلاع و حداکثر‌ کم اطلاع‌اند به عقیده بنده حقیر که مخاطب بسیاری از این عزیزان بودم نو‌آوری در مفاهیم امری اجتناب ناپذیر و حرکتی است که با شرایط زمانی و اجتماعی کاملاً منطبق بوده و این حرکت می‌بایستی با قدرت و قوت هر چه تمام‌تر و با حضور عزیزان شاعر و آهنگ‌ساز ادامه یافته تا بتوانیم واقعیت عاشورای حسینی را نمایان سازیم.
من با آهنگ‌ها و شعر‌های جدید موافق هستم و همیشه گفته‌ام تحول در هر زمینه‌ای باید صورت بگیرد فقط به شرطی که به سنت و ریتم عزاداری ما لطمه وارد نکند، حال شما فکر نمی‌کنید که برخی به خاطر این که خود را مطرح سازند می‌‌آیند و از روی نا‌آگاهی و نداشتن تجربه کافی اشعاری را می‌سازند که در یک کلام یک بار مصرف خوانده می‌شود و از طرفی هم کار دیگر اساتید را بی‌ارزش جلوه می‌دهند و همین اصل باعث شده که خیلی‌ها فکر کنند اشعار جدید نباید ساخته شود؟ نظر شما چیست؟
ـ بنده با نظر شما موافقم، همان طور که در پاسخ اول عرض کردم تحول و نو‌آوری لازمه هر کاری است، زیرا ایجاد سکون ما را به عقب خواهد برد. لازم می‌دانم توضیح دهم اگر قرار بود که نو‌آوری صورت نپذیر‌د لازم نبود که در طول تاریخ گذشته از نوحه‌ها و سروده‌های شعرای قبل به این گستردگی استفاده شود و داشتن تعدادی نوحه‌ کافی بود اما تلاش گذشتگان و آن چه که به ما سپرده‌اند ایجاب می‌کند که تلاش این عزیزان دنبال شود. این را به یاد داشته باشیم که با توجه به حرکت‌ فیزیکی که در سینه‌زنی ما صورت می‌گیرد آهنگ‌هایی که به کار گرفته می‌شوند ضرورتاً می‌بایستی از دستگاه‌های خاص این سنت‌ بهره ببرند تا بتوانیم در این مسیر گام برداریم و توصیه‌ی بنده هم به همه عزیزان مداح و نوحه‌ خوان این است که ضمن اعتقاد به این اصل و تلاش مناسب با شرایط فردی خود از شعر و آهنگ‌های جدید استفاده نمایند و ضمن مشورت با اهل فن از نظر شعر و آهنگ‌ گام‌های خود را محکم و شمرده بردارند. ان‌شاءا...
برخـی افراد می‌گویند شعر‌های جدید نباید ساخته شود! آیا نوحه‌های قدیمی هم روزی جدید محسوب نمی‌شدند؟ یا نه این نوحه‌ها از آسمان نازل شده‌اند و امروز ما باید منتظر باشیم تا اشعار از عالم غیب ظاهر شوند؟!
ـ اصولاً همین طور است که می‌گویید. زیرا من به یاد دارم نوحه‌‌خوان‌های قبل از ما هم مثل مرحوم محمد شریفیان و مرحوم کردی‌زاده و مرحوم علی دشتی هر ساله با کارهای نو و جدیدی متناسب با شرایط زمان خود به امر مداحی و ذاکری می‌پرداختند و این کارهای جدید خاص دوران ما تنها نبوده ولی نکند قابل توجه برخی تعییر مفاهیمی است که بعد از پیروزی شکوهمند اسلامی در نوحه‌های ما ایجاد گردیده که این هم ضرورت زمان و حضور همه جانبه جوانان در مساجد بوده و این ضرورت همچنان با قوت خود در جامعه کنونی ما ایجاب می‌کند که با تلاش هر چه تمام‌تر به این سمت و سو حرکت کنیم.
برخی می‌گویند تبلیغات یا بهتر بگویم درست کردن بنر که کاری است برای اطلاع رسانی از روی این صورت گرفته که شما در زمینه نوحه‌های جدید کم آورده‌اید و حال می‌خواهید با این حرکات خودتان را مطرح سازید. آیا واقعاً این گونه حرف‌ها صحیح می‌باشد؟ «البته منظور من از طرح این سؤال تنها شما نیستید، بلکه در مورد اکثر مداحان است»
ـ من باید اظهار تأسف کنم! لذا اظهار نظر این برادر عزیزم که چند صباحی هم خود به کار نوحه‌خوانی مشغول بوده است، اطمینان دارم که این عزیز از شبی که از مسجدی که ایشان در آن مداحی می‌فرمودند به منزل خود تشریف برده‌اند و دیگر سری به مساجد خصوصاً مساجد قدیمی در بافت قدیم شهر نزده‌اند که ببینند حضور همه جانبه عاشقان و دلبختگان نهضت مقدس عاشورا است. امیدوارم ایشان و همه کسانی که فکر می‌کنند امر تبلیغات خاص زمانی است که کاری جاذبه خود را از دست می‌دهد این تفکر خود را اصلاح نمایند چرا که امروز با حجم گرفتاری‌های مردم فکر نمی‌کنم اطلاع‌رسانی امری غیرقابل تحمل باشد و از طرفی هم باید سؤال کرد که آیا برای برنامه‌های هنری که در سطح شهر اطلاع‌رسانی می‌کنند فاقد جاذبه شده‌اند؟!
آیا بهتر نیست برای این گونه پرسش و پاسخ‌ها به سراغ اهل فن‌ آن بروند؟ آیا شما که نوحه‌خوان اهل بیت هستید می‌توانید در زمینه‌ی تئاتر یا سینما نظر دهید؟
ـ اولاً من به خود چنین اجازه‌ای را نمی‌دهم. دوماً بهتر است هرانسانی‌در هربحثی‌که‌سررشته‌دارد اظهارنظر نماید.
آیا نسل جدید باید همه ساله شاهد این همه اشعار تکراری و سبک باشد؟ ادبیات و زبان فارسی ما در حال تغییر است ما نیز نباید کمی خودمان را تکان دهیم؟
ـ بنده اعتقاد دارم تا صبح نشود و خورشید طلوع نکند انسان فرق ظلمت و نور را تشخیص نخواهد داد و امیدوارم دوستان عزیز هم تلاش کنند خود را با شرایط منطبق نمایند.
برخی از نوحه‌خوانان در حین خواندن، صداهای اضافی می‌دهند و باعث از بین رفتن حسِ سینه‌زن می‌شوند. در این مورد چه نظری دارید؟
ـ ان‌شاءا... عزیزانی که منظور نظر شماست از این صداهای اضافی که شما فرمودید اجتناب نموده و به نوحه خواندن بسنده نمایند.
برخی از نوحه‌ خوانان در چند سال اخیر سعی کرده‌اند به تقلید آهنگ‌های خوزستانی بپردازند و به این سبک روی بیاورند. در اینمورد چه نظری دارید؟
ـ بنده اعتقاد دارم که در فرهنگ غنی موسیقی مذهبی شهرمان هیچ کاستی نداریم و دلیلی برای این حرکات نمی‌بینم. امیدوارم عزیزانی که شما مورد نظرتان است سهواً دچار چنین اشکالی شده باشند و خود را اصلاح کنند زیرا تا به امروز همه‌ی افتخار ما این است که توانسته‌ایم این فرهنگ را به دیگر نقاط کشور خصوصاً مناطق خوزستانی منتقل کنیم.